Ek onthou die dae toe nagmaal net vir grootmense was. By die kerkie op die dorp waar ek groot geword het was nagmaal ‘n groot ding. Die beste swart pakke is afgestof, spier wit dasse was blink gestryk, hoedens is uit die Kaap aangery, die orrel se pype is skoon geblaas en die tuintjie voor die trappe by die ingang van die kerk het selfs in die koudste winter kleurvol geblom. Alles moes perfek wees, ook diegene wat deel wou he aan die nagmaal. Die dominee het seker gemaak die dorpie weet hoe heilig die nagmaal is en dat slegs heilige mense die nagmaal “mog” gebruik. Vader land, praat nou van pressure, maar anders as by ander kerk het ons mense nie geskroom om hul heiligheid op hul mou te dra nie. Nee wat, net nou begin die dorp skinder oor hoekom jy nie die nagmaal wil gebruik nie, dus moet jy maar eerder seker maak die masker wat jy dra is silwer skoon, of is dit nou wit gepleister?
Hoe dit ookal sy, ek onthou nog my eerste nagmaalservaring. Ek was nog in my voorskool dae en het die oggend saam met my ouma Makkie en oupa Pieter kerk toe gegaan en styf teen my ouma se warm wintersjas opgekruip. Die atmosfeer was somber, almal het tjoepstil gesit en gewag vir die kerkraad en die dominee om hul verskyning te maak. Voor op die liturgiese ruimte het die mooiste tafel met die mooiste silwerware gestaan. Die reuk van soetwyn en brood het die tot by die agterste banke die sintuie van skuldgevoel en geloof losgemaak. Bach of Mozart het uit die pype van die orrel gedans, die koster het die klok gelui en die deur duskant die preekstoel het oopgegaan. Weerskante het mans met snorre en brylcreem kantpaadjies in die kerkraadsbanke gaan sit. Die dominee het huiwerend voor die trappies van die preekstoel gaan staan, so asof hy self die grootsheid van oggend probeer begryp het. Van die res van die oploop na die sakrament kan ek nie veel onthou nie, behalwe toe die rooikop kleinkind van Tannie Baps onbedaarlik begin nies het. My ouma het haar skoon vererg, want dis dan nie eens hooikoorstyd in die Kaap nie. “Weet die mense dan nie van tissues nie?” het my ouma agterna op pad huisstoe gekla. Haar irritasie het egter min te doen gehad met Sproete se snotneus en eerder met hoe haar eie kleinkind haar in die spreekwoordelike skande gesteek het.
Kyk, ek het daardie oggend nie kans gekry om my pap klaar te eet. Ek was nog besig om dit koud te blaas toe reverse my oupa al by die garage uit. “Mens kom nie laat vir nagmaal nie”, het ek op pad kerk toe ‘n paar keer gehoor. In daardie dae waas ‘n nagmaaldiens nie soos nou net ‘n uur nie, nee die dominee het sy gewone dinge eers klaar gedoen en dan amper met ‘n nuwe preek begin. Teen die tyd wat die doek van die tafel afgehaal is, het my maag behoorlik gegrom. Daai bordie brood was skaars by my verby toe hap ek al aan die hand vol brood wat ek vir my uitgehaal het.
Die skande van ‘n onperfekte nagmaal, my Leviete was behoorlik vir my voorgelees.
Vandag lyk dinge gelukkig anders. Kinders is welkom om hande vol brood sommer oopmond te kou. Grootmense mag die skuldgevoel by die huis los en met vrymoedigheid na die tafel gaan. Meer en meer gemeentes omhels weer die ou antieke karakter van die nagmaal as ‘n liefdesmaal, ‘n feesgeleentheid, ‘n dankie en onthou ete. Stadig maar seker is die Gees van God besig om die gevlekte vensters oop te maak, die sonlig van sy genade te laat deurbreek sodat gesinne van verskillende kleure en geure saam kan kom om brood te breek, wyn te drink en die liefde van God van hulle lippe af te lek.
Hoe dit ookal sy, ek onthou nog my eerste nagmaalservaring. Ek was nog in my voorskool dae en het die oggend saam met my ouma Makkie en oupa Pieter kerk toe gegaan en styf teen my ouma se warm wintersjas opgekruip. Die atmosfeer was somber, almal het tjoepstil gesit en gewag vir die kerkraad en die dominee om hul verskyning te maak. Voor op die liturgiese ruimte het die mooiste tafel met die mooiste silwerware gestaan. Die reuk van soetwyn en brood het die tot by die agterste banke die sintuie van skuldgevoel en geloof losgemaak. Bach of Mozart het uit die pype van die orrel gedans, die koster het die klok gelui en die deur duskant die preekstoel het oopgegaan. Weerskante het mans met snorre en brylcreem kantpaadjies in die kerkraadsbanke gaan sit. Die dominee het huiwerend voor die trappies van die preekstoel gaan staan, so asof hy self die grootsheid van oggend probeer begryp het. Van die res van die oploop na die sakrament kan ek nie veel onthou nie, behalwe toe die rooikop kleinkind van Tannie Baps onbedaarlik begin nies het. My ouma het haar skoon vererg, want dis dan nie eens hooikoorstyd in die Kaap nie. “Weet die mense dan nie van tissues nie?” het my ouma agterna op pad huisstoe gekla. Haar irritasie het egter min te doen gehad met Sproete se snotneus en eerder met hoe haar eie kleinkind haar in die spreekwoordelike skande gesteek het.
Kyk, ek het daardie oggend nie kans gekry om my pap klaar te eet. Ek was nog besig om dit koud te blaas toe reverse my oupa al by die garage uit. “Mens kom nie laat vir nagmaal nie”, het ek op pad kerk toe ‘n paar keer gehoor. In daardie dae waas ‘n nagmaaldiens nie soos nou net ‘n uur nie, nee die dominee het sy gewone dinge eers klaar gedoen en dan amper met ‘n nuwe preek begin. Teen die tyd wat die doek van die tafel afgehaal is, het my maag behoorlik gegrom. Daai bordie brood was skaars by my verby toe hap ek al aan die hand vol brood wat ek vir my uitgehaal het.
Die skande van ‘n onperfekte nagmaal, my Leviete was behoorlik vir my voorgelees.
Vandag lyk dinge gelukkig anders. Kinders is welkom om hande vol brood sommer oopmond te kou. Grootmense mag die skuldgevoel by die huis los en met vrymoedigheid na die tafel gaan. Meer en meer gemeentes omhels weer die ou antieke karakter van die nagmaal as ‘n liefdesmaal, ‘n feesgeleentheid, ‘n dankie en onthou ete. Stadig maar seker is die Gees van God besig om die gevlekte vensters oop te maak, die sonlig van sy genade te laat deurbreek sodat gesinne van verskillende kleure en geure saam kan kom om brood te breek, wyn te drink en die liefde van God van hulle lippe af te lek.
Comments