Toe ek dus die uitnodiging kry om na haar optrede by Soweto se Soccer City te gaan kyk, het ek dit aangegryp, ter wille van navorsiging natuurlik.
Hier volg my verslag aangaande die gebeure wat daar plaasgevind het. Voel vry om dit aan te stuur aan al daai gespanne vriende wat jou eposse belas met doemprofeetwaarskuwings oor hoe haar album in jou versameling die rede is vir ‘n veluitslag op jou kind se boud.
Lady Gaga is nie ‘n monster nie, sy is ‘n mens. Haar regte naam is Stefanie. Geen ouer doop mos jou kind Lady Gaga nie. Sy is gebore in 1986 en het grootgeword in New York. Sy het by ‘n Katolieke meisieskool skoolgegaan, dit is dieselfde skool as waar Paris Hilton was. Ek is juis besig om navraag te doen of daar enige vakante poste by die skool is.
Wat haar musiektalent en sukses aanbetref is sy nie ‘n “one night stand” nie. Sy kon op die ouderdom van 4 jaar oud al klavier speel. Toe sy 13 was het sy haar eerste musiek stuk geskryf. Sy het ‘n jaar later op die ouderdom van 14 jaar haar eerste openbare optrede gedoen by nagklub in New York. Sy was een van slegs 20 studente in die geskiedenis van die baie gesogte New York University's Tisch School of the Arts om vroeer as gewoonlik aanvaar te word. Sy het egter haar studies na ‘n paar jaar gestaak om voltyds haar musiek en drama loopbaan na te jaag. Sy het as ‘n kelner en danser gewerk terwyl sy musiek vir onder andere Britney Spears geskryf het. Dit was die R&B kunstenaar Akon wat haar eie talent raakgesien het en haar gehelp om haar eerste album getiteld The Fame uit te bring. Die res is geskiedenis.
Nadat ek Vrydagaand se optrede bygewoon het, het ek tot slotsom gekom dat al die bohaai oor haar vanuit Christen geledere onnodig is. Natuurlik is daar kwessies wat Christene oor haar lewe, musiek en optredes kan en moet aanraak as deel van wat ons glo toepaslik is vir iemand wat so baie jong aanhangers het. Byvoorbeeld, die uitlokkende seksuele inhoud van haar musiek en haar optredes is iets wat gesinne met jong kinders van kennis moet neem. Gelukkig het ons as ‘n samelewing nou al genoeg ervaring in hierdie verband. Sulke kunstenaars behoort ons teen hierdie tyd nie meer te verras nie en ek vermoed die gemiddelde regdenkende ouer sal sonder moeite weet wat toepaslik is vir ‘n jong kind as dit by seksuele beeldmateriaal kom. Dieselfde geld ook vir haar taalgebruik tydens haar optredes. Sy kan lekker kwets as sy wil. Dus, as Vrydagaand ‘n film was, sou dit ‘n ouderdomsbeperking van 13 of dalk selfs 16 gehad het vir seks en taal. Dit is egter niks anders as vir ander kunstenaars soos Pink, Britney Spears, Pit Bull of ons eie Jack Parrow nie.
So wat is dan nou die ding wat die kerkmense so warm in die kraag maak?
Haar lied getiteld Judas is natuurlik een voorbeeld wat vir baie Christene ‘n doring in die vlees is. In die lied sing sy dat sy verlief is op Judas. Jesus is haar reinheid, maar Judas is die duiwel waaraan sy verbete vasklou. Hierdie uitspraak is egter nie so kontroversieel soos dit klink nie. Die Bybel is immers vol Judas karakters en hul stryd om uit die moeilikheid uit te bly. Gereeld vertel die Bybel van mense wat hul donker kante vir God wys, eerlik hul woede en teleurstelling in God uitspreek. Daar is byvoorbeeld ‘n hele boek in die Bybel net gewy aan klag en verwyte teen God en die lewe. Jesus se kruiswoorde dat God hom verlaat het is deel van hierdie ryke tradisie waar mense God aankla vir hul donker verlatenheid. Lady Gaga se lied Alejandro wat sommige mense sien as ‘n direkte uitspraak dat sy nie God se kind is nie, sou ook op hierdie wyse hanteer kan word. Die Christelike geloofstradisie is eintlik heel gemaklik met mense twyfel, ongeloof en onsekerheid. Lady Gaga is nie die eerste mens wat so oor God praat nie.
Die lied nooi ook ‘n verdere interpretasie uit. Die donker is aantreklik. Paulus skryf ook daaroor. Hy se dat die goeie wat hy wil doen, sukkel hy om te doen, terwyl die slegte baie makliker en kan ek byvoeg lekkerder is om te doen. Jesus, soos gepreek en geleef deur die meeste kerke is vervelig. Judas aan die ander kant is opwindend, gevaarlik en aantreklik. Die Bybel vertel ook hoe hierdie aantreklikheid baie misleidend is. Die aanvanklike lekker, word baie gou bitter. Lady Gaga kry dit egter goed reg om ons hierdie bitter donker kante van die lewe te wys. Sy praat namens hulle vir die wie die lig nie maklik kom nie. Sy nooi die kerk uit om dalk met meer empatie en deernis te kyk na hulle wat deur die krake val, hulle vir wie die reguit pad nie maklik nie.
Met hierdie uitndoging in gedagte het sy tydens haar optrede die koeel reg deur die kerk geskiet deur ‘n kasteel stelselmatig in ‘n kerk te verander. Die verhoogstel was een groot middeleeuse kasteel wat as deel van die storielyn soms ook ‘n tronk uitgebeeld het. Deur die loop van die aand het die tronk al hoe meer in ‘n kapel verander met prominente kruise wat op verskeie plekke verskyn. Die hoogtepunt van hierdie metamorfose was toe ‘n bruidspaartjie by die trappe afgekom het deur ‘n kitaarspelende priester ontvang is. Toe die priester egter ontdek dat die bruid ‘n man is, het hy geweier om die twee trou. Die bruid het in mekaar gesak van hartseer, sy pyn was voelbaar tot in die agterste stoele waar ek gesit het. Die kerk moet kennis neem van hierdie kragtige simboliek. Lady Gaga wys ons dat vir baie mense voel die kerk net soos ‘n tronk.
Haar vleisrok vra ook ‘n opmerking of twee. Tydens ‘n MTV musiektoekenning het sy in ‘n rok van rou vleis verskyn. Hierdie tema het ook sy opwagting in haar optrede gemaak. ‘n Vriend het genoem dat sy versigtig moet wees met so ‘n rok tussen so baie Afrikaner mans. Hulle sal meer na haar rok kyk en kwyl, as na haar lyf. Niks soos ‘n lekker Jimmy sous en ‘n stukkie braaivleis nie. Dit bevestig dan ook die punt wat sy met die rok wil maak, want terwyl diereregte organisasies hul speelgoed uit die kot daaroor gegooi, het sy terug geantwoord met die woorde: Mans hanteer vroue soos vleis. Sy kon dit natuurlik net gese het ook, sonder om soos ‘n rou biltong te lyk. Hierdie skok tegniek is egter nie nuut nie. Kunstenaars doen dit nou al vir baie lank tot groot effek. Dis egter nie net kunstenaars nie, groot profete in die Bybelse tyd het baie erger dinge gedoen om hul boodskap oor te dra, Esegiel het byvoorbeeld van God die opdrag gekry om die inhoud van sy buurman se long drop te gebruik om kos gaar te maak, as ‘n simbool van die toestand waarin sy land se morele waardes is. Hy het egter versuim en vir God gevra of hy nie dalk eerder beesmis kan gebruik nie. Jesaja het vir drie jaar kaal in die publiek rond geloop. (die Ou Vertaling se hy het sy bo-kleed uitgetrek, die Nuwe vertaling se hy het kaal rondgeloop. Albei vertalings is egter eens dat God en die publiek dit as kaal ervaar het). Hosea het met 'n prostituut getrou en dit gekwalifiseer dat die opdrag vir sy keuse van bruid van God af gekom het. Ek het ‘n jaar gelede dit gewaag om in plakkies te preek, ek hoor nou nog mense daaroor kla!
Lady Gaga verstaan iets wat die profete van ouds goed geweet het, soms is woorde nie genoeg.
Kyk, laat ons mekaar net weer herinner dat die girl se lewe een groot toneelspel is. Sy het dit ook erken tydens een van haar meer persoonlike momente tydens die vertoning. Haar volgelinge verstaan dit ook baie goed. Hulle is minder besig met haar eksplisiete simboliek en baie meer bewus van die geheelbeeld van die ganse optrede en die boodskap wat daardeur probeer kommunikeer. As Christene kan ons natuurlik haar herinner dat ‘n lewe agter maskers nie goed vir die siel is nie. Jy mag dalk in die groot drama voor die kollig jou diepste self verloor. Die kerk kan haar nooi om meer kere haar gewone self vir die wereld te wys. Sy sal waarskynlik dieselfde vir die kerk ook se.
Dat baie Christene egter sukkel om intelligent met haar skokkende metafore en simboliek in gesprek te tree, verklap dat ons iets van die kleurryke, teatrale en metaforiese kommunikasie styl van ons antieke tradisie verruil het vir die linkerbrein letterlike akademiese denkskool van ons westerse moderne wereld. Nie dat laasgenoemde verkeerd is nie, dit het ons immers al op die maan laat beland. Die Bybel is egter ‘n biblioteek van verskeie genres, waarvan die minderheid van die boeke klink soos ons hedendaagse moderne denke. Natuurlik sal sommige mense meer gemaklik wees met ‘n skryfstyl wat lees soos die doen dit jouself handboek van ‘n 1981 Ford Cortina, maar Lady Gaga en groot dele van die Bybel lees meer soos ‘n klassieke opera stuk of dalk eerder ‘n Tolken trilogie. Die tipiese apokaliptieke skryfstyl van die antieke Joodse literatuur wat so prominent in die Bybel voorkom het nogals baie raakplekke met hoe Lady Gaga haar boodskap oordra. (Ek is baie bewus dat hierdie vergelyking vir baie Christen lesers van hierdie artikel erg problematies sal wees, wat net soveel te meer my punt staaf...)
So wat is haar boodskap nou eintlik?
Dis maklik om te dink dat dit hoofsaaklik losbandige seksualiteit en bloedbehepte godsdienstige rituele is. Dit is egter allermins die geval.
Reg deur die loop van die optrede is haar boodskap eenvoudig en konsekwent een ding: Jy is mooi. Jy is uniek. Jy is ‘n mens. Jy is goed genoeg. Haar optrede pleit vir ‘n samelewing wat meer verdraagsaam is teenoor die ander. Sy is die selfaangestelde ambassadeur van die randfigure. Sy smeek uitgesproke vir gelyke regte vir alle mense, ongeag jou kleur, taal, ras of seksuele voorkeur. Sy droom van gemeenskappe waar elkeen ‘n plek aan die tafel het. Sy pleit vir liefde. Sy moedig jongmense aan om dapper hiervoor op te staan. Nou as dit die boodskap is van die sogenaamde antichris, dan moet ek erken het ons wragtag al ‘n ver pad gekom.
Ek het Sondag 10 babatjies gedoop. In my kerktradisie is ‘n baie kosbare en heilige affȇre. Vir baie jare het die doop mense herinner dat jy in sonde ontvang en gebore is. Jy moet skoon gemaak word, jou eerste identiteit is dus sondaar. Natuurlik wanneer dit jou uitgangspunt is, dan vorm dit ‘n baie spesifieke mensbeeld. Een wat veral mense wat dan nou nie deel is van die Christelike geloofstorie nie as onheilig en boos beskou. Hierdie manier van kyk na mense is iets wat Lady Gaga probeer aanspreek.
Tog is daar nuwe ontdekking van ‘n ouer waarheid besig om weer deel van ons verstaan van die doop te word. Heel aan die begin van die Bybel se vertelling van die verhaal van God en mens lees ons dat God ons gemaak het na God se beeld. Ons was nooit eerste sondaar nie, maar eerder eerste goed, mooi, heilig en van God af. Ons is God s’n en ons is so gebore.
‘n Laaste gedagte oor Lady Gaga, of te wel Stefanie. Ek kan verkeerd wees, maar as die bronne reg is dat sy uit ‘n Amerikaans-Italiaans Christen familie kom, is daar ‘n baie goeie kans dat sy ook gedoop is.
En dit al klaar is geweldig...
Comments
Ek dink die kwessie van die doop staan eenkant, en die vraag of sy wel gedoop is, is geweldig niksseggend. Mense wat as babas gedoop is kan natuurlik hul rug draai op God - en doen dit ook gereeld. Die ander perspektief is waar pas die verval in sonde in haar boodskap? Is almal "goed genoeg"? Is ons soos die mens aanvanklik geskape is (in God se beeld)? Benodig die mensdom dan enigsins 'n verlosser? Waar pas Rom 3:23 (en soveel ander verse) in? Die probleem met hierdie verdraagsame hedendaagse weergawe van die Bybel is dat alles aanvaarbaar geword het. Almal is goed genoeg, daar is nie meer sonde nie.
My laaste kwessie is, waarom gebruik maak van die soort van simboliek wat so maklik verkeerd geinterpreteer kan word, of die verkeerde boodskap kan lewer (reg of verkeerd)? Sensasie? As mens iets het om te se, is dit nie soveel beter om dit reguit en onomwonde te se nie? Sonder 'n moontlikheid dat mense jou verkeerd kan verstaan nie? Of, op die heel minste, waarom nie dan die simboliek verduidelik vir dom ouens soos ek nie? Spreek in die opnebaar uit teen die dinge waarvan jy na bewering valslik beskudlig word. Distansieer jouself in die openbaar van die beskuldigings dat jy Satan se bruid is ens. Dit sal geen afbreuk maak aan jou simboliek of boodskap as mense dit verstaan nie!
Ek was al baie lus om uitsprake te maak rondom mense wat die baba saam met die badwater uitgooi, en die feit dat ek nie 'n versie het vir elke ding wat ek se nie help nie my lot met die "crazies" nie:)
Dankie!
Ek dink dis presies waaroor dit gaan. "Soortgelyke interpretasies". Persepsies. Daar is soveel interpretasies as wat daar mense en opinies is.
Die vraag is wie se interpretasie is korrek. Wie weet? Is Lady Gaga die bruid van Satan? Of is jou interpretasie van die simboliek korrek? Ek reken slegs sy sal dit kan antwoord, en dan weereens my vraag - hoekom spreek sy nie uit oor die vraag nie? Mens sou seker kon argumenteer dat indien iemand SO'n belangrike boodskap wil oordra, dat mens dit op so manier sal doen dat dit onomwonde verstaanbaar sal wees. Of minstens dat 'n persoon 'n ernstige aanklag sou ontken indien dit vals sou wees?
“The problem with having an open mind, of course, is that people will insist on coming along and putting things in it.”
― Terry Pratchett
Vir my gaan dit oor wat jy as leser uit die stuk vat. Ek is 'n wit en swart mens- as dit nie reg is nie is dit verkeerd. Ek voel dit gaan oor die feit dat ALMAL hulle “weird” ways/ opinies/ gewoontes het, of hulle dit wys of nie. Dit gaan oor om mense te aanvaar/ vergewe/ lief te hê net soos hulle is. Dit is NIE jou plig om te judge NIE, net God mag dit doen. Punt.
Die stuk het my denke oop gemaak om met meer aanvaarding en liefde teenoor my medemens op te tree... ONGEAG. Ek voel ons as Christene moet daarna streef om die eerstes te wees om so op te tree eerder as om die wat anders is uit te wys of weg te skuif.
My hoop, veral in hierdie tyd, is dat mense bewus sal raak van ander- hulle geluk, hartseer, swaarkry, uniekheid en dat hulle deur die genade van die Heilige Gees ander mense sal aanvaar en onvoorwaardelik lief sal hê!