Skip to main content

Posts

Skurwejantjie en die pitsweer

“Die hele straat is vrot van die pitswere” kla Tannie Gladdis by Oom Skurwes. “Vandat die Vuil Frikke in die woonstel onder die straat ingetrek het, is al wat ’n kind oortrek met pitswere en omlope.”   “O” mompel Oom Skurwes terwyl hy oor die koerant loer. Sy koffie staan al ’n uur lank langs hom. Hy het nog nie ’n sluk daarvan gevat nie. “Gaan jy nie jou koffie drink nie?” blaf sy vrou.  “Wat meen jy nou?” vra die oom. “Ek drink dit mos”. “Mos? Weet jy wat is mos? Dit groei aan die donkerkante van ou bome en klippe. Jou koffie staan al ’n uur lank daar en koud word. Waar was ek nou weer? O ja, omlope en pitswere.” Skurwejantjie weet al lankal dat hy hom nie eintlik hoef te steur aan sy ma en pa se oor en weer bakleiery nie. Sy maats dink altyd dat sy ouers vreeslik kwaai is, maar hy weet dat dit maar net hulle manier is van praat met mekaar. Die dag as sy ma of  sy pa regtig kwaad is, dan is selfs die duiwels en die booswigte bang om uit hul gate en grotte te kom.  
Recent posts

Stil, daar gaan ’n leeu verby.

Daar is ’n leeu weer los in die Karoo en vir ’n vlietende oomblik kan ons die aarde se hart voel klop. Die oomblik is voorwaar kortstondig en hoe tragies hartseer is hierdie wete nie. Die Karoo hunker al eeue dat die spore van ’n maanhaarleeu vrylik die veld versier. Ons almal smag na leeu se kind. Die luiperd, die rooikat en selfs die lam. Die argetipe van ons eerste bestaan. Die beskermheer van ons moeder. Die koning van ons wildste drome brul oor die Hantam, die gedruis ruk die Tankwa. Die Namakwa is weer heel. Die Bo-karoo laat haar kinders dikmelk drink. Ons heelmaker loop tussen boegoe en vygies. Hy trap suutjies agter bobbejaan se spoor. Die koue winterswind vol stories van die eerste Matroosbergsneeu dans deur sy maanhare. Die sterrehemel staar. Stil, daar gaan ’n leeu verby. Hy sal nooit weer die kant langs loop nie. Teen skemeraand sal hy sneuwel in 'n ou rivierloop. Die laaste fossiel van ons verlange. Die knal van sy val sal eggo oor die oop ruimtes van ons en

Merry Christmas sir.

Onder in die gang hoor hy die laaste voetstappe van kinders wat by die trappe af verdwyn. Die skoolklok se laaste lang lui wat die Desembervakansie aankondig, weerklank nog diep in sy oortromme. Sy tafel is vol geskenkies wat die kinders vir hom gebring het. Meestal potjies ingelêgde kosserasies van winkels soos Woolies, ’n bottel whiskey en heelwat biltong. By sy huis het hy ’n eindelose voorraad sulke proviant. Dis amper soveel soos die blikkieskos wat sy ma destyds in 1994 voor die eerste demokratiese verkiesing bymekaar gemaak het.  Sy klas weet dit nog nie. Nie eens die skoolhoof nie. Hy het reeds die besluit geneem, al weet hy nog nie wat op hom in Januarie wag nie. Hy is klaar met die onderwys. Vroeër die kwartaal het hy ’n groot uitval met sy hoof gehad. Dis eintlik belaglik dat twee groot mans so kinderagtig kan wees. Hy weet dit en hy weet die hoof weet dit ook. Sedert daardie groot baklei het iets in hom kom inkruip. ’n Gatvol gedagte. V oor hy hom kon kry het daardie g

Die seuntjie en die boksie vuurhoutjies

Die wêreld het 'n wrede en donker plek geword. Jare gelede, toe mense sonder heinings en hoë mure geleef het, kon die son maklik tot in menseharte skyn, maar dit was al jare dat die son opgehou skyn het. So asof die son moed opgegee het en omdat die son nie meer wou skyn nie, het die dag ook weggekruip en alles was later oorheers deur die nag. Dit het so lank aangehou dat die meeste mense vergeet het hoe die lig gelyk het.   Tot een oggend, bitter vroeg. (Dit was slegs die uile wat geweet het dat dit oggend is, die res van die wêreld het nie geweet of dit dag of nag is nie, omdat alles so donker was.) Daardie oggend het alles verander. 'n Seuntjie het in die donkeroggend by die kombuisdeur uitgeglip en stilletjies die agterhekkie oopgemaak. Sy voetjies was yskoud op die paadjie wat geloop het na die ou boom met die vergete boomhuis. Hy wou, soos gewoonlik teen die boom se stam gaan speel het, maar daardie oggend heel toevallig, het hy ‘n leer teen die boom se stam gev

Kerspapierverlange

Haar kersinkopies is reeds in Oktober al gedoen. Sy verpes oorvol winkelsentrums. Sy hou van haar lysies. Meer die afhandel daarvan as die spesifieke items op die lysie. ’n Winkeltrollie met ’n wiel wat wikkel is vir haar ’n boetiedood. Sy ken elke ry. Sy mors nie tyd in ’n Pick'nPay nie. By die huis het sy kaste vol geskenkpapier. Herwin dit al vir jare. Sy het dit mooi opgedeel in papier wat pas by kleinkinders en papier wat pas by volwassenes. Sy hou nie van die geskenkpakkies met die toutjies wat deesdae deur die jongmense gebruik word nie. Dis sommer luigatgeit. ’n Geskenk moet opgemaak word. Dis immers deel van die opwinding van kersdag. Kerskaartjies moet klein wees. Mens moet dit kan vas plak met sellotape sonder dat dit onnet lyk. Sy skryf altyd in hoofletters. Haar kerskaartjies is kort en saaklik.  “AAN KLEINBOET.  GESEENDE KERSFEES.  VAN OUMA.”  As al die geskenke oopgemaak is en almal doenig is met hul eie skatkis van speelgoed en mooigoed, da

So ook op die aarde...

In die eerste eeu na Christus het ‘n denkwyse soos ‘n veldbrand begin versprei. Dit word Gnostiek genoem. Die groot gedagte is dat hierdie wêreld inherent sleg is. Daar is ‘n hoër vlak van menswees, waar die siel verhewe is en naby aan God beweeg. Dinge soos politiek, werk, familie, eet, seks, tuinmaak, speelgoed is van ‘n laer vlak. Goed soos armoede, seerkry, lyding is ‘n teken van ‘n baie lae vlak van lewe. Die strewe is om van hierdie wereld en sy uitdagings, begeertes en swaarkry te ontsnap. Daar is ‘n eksklusiewe vorm van kennis/liefde wat vir ‘n mens verlossing bring, nie almal kan dit behaal nie. Jesus was nie regtig mens nie. Het ook nie regtig gesterf nie. Hy was die eerste om hierdie vlak van lewe te bereik. Die eerste stories oor Jesus was skaars op skrif toe versprei die virus reeds. Dit is een van die “backdrops” waarteen Paulus sy brief aan Romeine skryf. Paulus skryf in Romeine 8 oor die skepping wat ‘n vrou in baringsnood is. Haar water het gebreek. Kraampyne is

Die Kombuis maak 'n Comeback

Ek onthou ons gesin se eerste  televisie baie goed. So ‘n groot een, ‘n Sony. My pa het ‘n ou jonkmanskas verander sodat die televisie daarin kon pas. Vroegoggende voor skool het ons kinders met mieliepapmonde grootoog na strokiesprente soos Grootbek en Katvis gekyk. Vir die res van die week het hulle die kas toegemaak, sodat ons kinders nie in die middae voor die televisie kon le en vrot nie. Op Sondae was dit Zet, Niels Holgersonn, Dawie die Kabouter of Niklaas.  Ons huis was nie juis ontwerp vir ‘n televisie nie. Ek onthou my pa-hulle het telke male die spreekwoordelike kassie geskuif opsoek na ‘n geskikte plek, maar elke keer het die huis gewen. Op ‘n keer het my ma vir pa gese: “Tokkelos, hierdie huis is nou maar net nie ‘n huis vir ‘n TV nie, kom ons sit eerder nog kaste in die kombuis.” Nou nog, is die kombuis in my ouers se huis die plek waar jy wil wees.  Daar is vir my min dinge beter as om saam met familie en vriende in die kombuis te kuier nie. Sommer so staan-staa